Ozarbayjonning Kaspiy dengizi sohilida zamonaviy rivojlanishning ramziga aylangan Sea Breeze kurort shahri, brend taqdim etiladigan har qanday mamlakatdagi eng ekologik kurortga aylanish bo‘yicha keng ko‘lamli maqsadini e’lon qildi. Bugun Sea Breeze O‘zbekiston delegatsiyasini - Ekologiya vazirligi, Davlat ekologik ekspertiza markazi vakillari, shuningdek, blogerlar va jurnalistlarni qabul qildi. Mehmanlarga Ozarbayjondagi loyihaga asos bo‘lgan va Chorvoq suv omborida yangi dam olish maskanini qurishda qo‘llaniladigan asosiy yondashuvlar taqdim etildi.
"Men Sea Breeze har qanday mamlakatda - Ozarbayjon, O‘zbekiston, Chernogoriya yoki Qozog‘istonda eng ekologik loyiha bo‘lishini xohlayman. Bu shunchaki PR emas - bu mening biznes ehtiyojim. Toza plyajlar, bog‘lar, xiyobonlar, sifatli infratuzilma va kommunikatsiyalarsiz men bu yerda hatto ko‘chmas mulkni ham sota olmayman. Men qurayotgan har bir narsa nafaqat chiroyli, balki barqaror, mintaqa uchun foydali bo‘lishi kerak," - dedi Sea Breeze asoschisi va egasi Emin Agalarov.
Ozarbayjonda Sea Breeze qurilishning har bir bosqichida ekologik ekspertizadan o‘tkaziladi. Suv va tuproq muntazam ravishda tahlil qilinib, barcha muhandislik tizimlari faoliyati nazorat ostiga olinadi. 2024-yilda kurort nafaqat Sea Breeze hududini, balki butun 50 kilometrlik qirg‘oq zonasi va atrofdagi hududlarni qamrab olgan markazlashtirilgan kanalizatsiya tizimiga ulandi. Ilgari bu yerda yuzdan ortiq mahalliy tozalash inshooti mavjud edi. Hozirda toza suv markazlashgan manbalardan olinmoqda, oqava suvlar esa dengizni ifloslantirmasdan zamonaviy kollektorlarga yo‘naltirilmoqda. Tizimli yondashuv va ekologik yo‘naltirilgan infratuzilma tufayli Sea Breeze plyajlari Ozarbayjon qirg‘oqlaridagi eng toza plyajlardan biri sifatida e’tirof etilgan.
Loyihaning asosiy xususiyatlaridan biri keng jamoat sohilbo‘yi hududini saqlab qolish maqsadida qurilish chizig‘ini qirg‘oqdan 400-500 metr ichkariga ko‘chirishdir. Ruxsat etilgan minimal 50 metrlik chegara o‘rniga, bu yerda istirohat bog‘lari, sayr yo‘laklari, restoranlar va barcha xohlovchilar uchun dengizga erkin kirish imkoniyatini ta’minlaydigan maydonlar yaratilgan.
Xuddi shu yondashuv Chorvoqda ham amalga oshirilishi rejalashtirilmoqda. U yerda hozirgi kunda tartibsiz qurilishlar, markazlashtirilgan kanalizatsiyaning yo‘qligi va chiqindilarni tizimli yig‘ish masalalari jiddiy muammo bo‘lib turibdi. Bu esa suv omboridagi suvning sifatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Sea Breeze allaqachon Ekologiya vazirligiga butun qirg‘oq bo‘ylab oqova suvlarni yig‘ish va tozalash imkonini beruvchi umumiy halqasimon kollektor qurishni ta’minlashni taklif etgan. Emin Agalarovning aytishicha, ushbu qaror nafaqat kurort ehtiyojlariga, balki butun hududning ahvolini yaxshilashga ham qaratilgan.
"Biz loyihani xalqaro ekologik mas’uliyat tamoyillari doirasida amalga oshirishni rejalashtirmoqdamiz," deya qo‘shimcha qildi rivojlantiruvchi kompaniya vakili.
"O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya vazirligi barqaror rivojlanish tamoyillariga asoslangan loyihalarga alohida e’tibor qaratmoqda. O‘zbekistonda sayyohlik biznesini rivojlantirishdan manfaatdor hamkorlar ekologik yondashuvlarga (Green based Solutions) sodiqliklarini bildirmoqdalar, bu biz uchun g‘oyat muhimdir. Vazirlik o‘z navbatida ekologik standartlarni inobatga olgan holda amalga oshirilayotgan tashabbuslarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga tayyorligini bildiradi. Sea Breeze loyihasi tashabbuskori loyihalash va amalga oshirish bosqichlarida xavflarni bartaraf etish maqsadida ekologik ekspertizada ishtirok etadigan xalqaro va mahalliy mutaxassislarning barcha tavsiyalariga amal qilishga tayyorligini tasdiqladi. Toshkentning eng muhim suv xo‘jaligi rezervuariga hatto eng kichik zarar yetkazilishining oldini olish maqsadida loyihaning maqsadga muvofiqligi to‘g‘risida malakali ekspert xulosasi olishga, jumladan, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavf-xatarlarni va ularning oldini olish strategiyasini baholashga alohida e’tibor qaratish lozim," - dedi O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya vaziri Aziz Abduhakimov.
Sea Breeze loyihasi doirasida mustaqil ekspertlar ishtirokida xalqaro ekologik kengash tashkil etish tashabbusi ko‘tarilmoqda. Ular hududni jamoatchilik ekologik baholashi va keyingi monitoringini olib borish bilan shug‘ullanadi. Ekologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori, "Ekosfera" ijtimoiy-ekologik markazi rahbari va Ozarbayjon "Yashil tarmoq" asoschisi Firuza Sultonzoda ta’kidlaganidek, bugungi kunda barqaror rivojlanish shunchaki trend emas, balki zaruriyatdir va Sea Breeze loyihasi to‘g‘ri yo‘nalishda harakat qilmoqda. Baholash va monitoring uchun xalqaro mutaxassislar jalb etiladi, bu esa barcha bosqichlarda shaffoflik va mas’uliyatni ta’minlaydi.
"Shuni tushunish muhimki, agar loyiha barcha ekologik me’yorlarga rioya qilgan holda amalga oshirilsa, u Markaziy Osiyoda yashil turizm va barqaror rivojlanish namunasiga aylanishi mumkin. Bu esa yangi ish o‘rinlari yaratish, infratuzilmaga sarmoya kiritish va Chorvoqqa ehtiyotkorona munosabatda bo‘lish zarurligiga e’tiborni jalb qilish imkonini beradi," - deya ta’kidladi Firuza Sultonzoda.
Chorvoq hududida yashil muvozanatni saqlash va tiklash, daraxtlarni hisobga olish, ko‘chirib o‘tkazish va ekish, shuningdek, yangi yashil yo‘laklarni barpo etishni ko‘zda tutuvchi barqaror zonalashtirish modelini joriy etish rejalashtirilmoqda. Loyihada hudud landshafti va iqlimiga moslashtirilgan ekologik jihatdan sertifikatlangan qurilish materiallari va energiya tejamkor texnologiyalar qo‘llaniladi. Ochiq jamoat makonlari, ekologik yo‘nalishlar, xiyobonlar va sohilbo‘yi yo‘laklari bunyod etiladi. Plyajlar bepul va pullik hududlarga ajratiladi, biroq barchasi bir xil obodonlashtirilgan va qulay bo‘ladi. Birinchi bosqich 570 gektarlik umumiy rejaning 100 gektarini qamrab oladi. Kurortning 5,5 kilometrlik butun qirg‘oq chizig‘i Chorvoqning 95 kilometrlik umumiy qirg‘oq chizig‘ining atigi bir necha foizini tashkil etadi.
"Men uchun Sea Breeze paydo bo‘ladigan har bir mintaqada ekologik rivojlanish masalasiga tizimli yondashish muhim. Shu bois men ko‘llar, dengizlar va tog‘larda ishlashi mumkin bo‘lgan universal model yaratmoqdaman. Ha, men chindan ham Sea Breeze’ning dunyodagi eng ekologik kurortga aylanishini xohlayman," - deya yakunladi Emin Agalarov.